ایران، برنده افراط گرایی ترامپ
ایران، برنده افراط گرایی ترامپ محمود محمدی سخنگوی پیشین وزارت خارجه نیویورک در روزهای پرالتهاب ماه سپتامبر میدان نمایش توانمندی دیپلماسی کشورها است. در تقویم سیاست خارجی کشور، اجلاس سالانه مجمع عمومی مهم‌ترین فرصت برای کسب منافع ملی به حساب می‌آید. اکنون در روزهای پایانی این اجتماع عظیم دیپلماسی می‌توان درباره سود و زیان کشورها […]
ایران، برنده افراط گرایی ترامپ
محمود محمدی
سخنگوی پیشین وزارت خارجه
نیویورک در روزهای پرالتهاب ماه سپتامبر میدان نمایش توانمندی دیپلماسی کشورها است. در تقویم سیاست خارجی کشور، اجلاس سالانه مجمع عمومی مهم‌ترین فرصت برای کسب منافع ملی به حساب می‌آید. اکنون در روزهای پایانی این اجتماع عظیم دیپلماسی می‌توان درباره سود و زیان کشورها و برندگان و بازندگان این صحنه داوری کرد.
در آوردگاه امسال نیویورک همه چیز دست به دست هم داد تا دیپلماسی ایران و امریکای ترامپ وارد یک رقابت همه جانبه شوند. تیم ترامپ با اندیشه و انگیزه تضعیف پیمان جهانی برجام وارد صحنه شد و تیم روحانی با تفکر حفظ برجام و برهم زدن نقشه تندروهای کاخ سفید به رایزنی با بلندپایگان سیاسی نشست. روحانی و تیم دیپلمات‌هایش مذاکراتی فشرده با سران اروپا و ۵ قدرت امضا‌کننده برجام انجام دادند که حاصل آن تأکید طرف‌های اروپایی، روسیه و چین بر این توافق تاریخی بود و در سوی دیگر رئیس جمهوری ایران و وزیر خارجه‌اش به گفت و گوی مستقیم با نخبگان امریکایی و رسانه‌های پرنفوذ این کشور مبادرت کرده و از این طریق کوشیدند افکار عمومی این کشور را متوجه عواقب نگاه خصمانه گروه ترامپ به برجام سازند اما به نظرمی آید عامل تعیین‌کننده در پایان این صف آرایی، تریبون اجلاس بود و نطقی که رؤسای جمهوری بر محور برجام ایراد کردند. اکنون زمان داوری و سنجش درباره تأثیرات مثبت و منفی را سخنرانی ترامپ و روحانی است. می‌توان ضریب ناکامی و توفیق دو طرف با تأمل در شمار کسانی که در حمایت یا مخالفت با دو طرف موضع‌گیری کردند سنجش کرد.
دست کم تا به امروز جدی‌ترین حامی ترامپ بویژه در خطابه ضد برجامی اش، بنیامین نتانیاهو بوده است.
حتی برخی از دولت‌های خاورمیانه که رقیب ایران به حساب می‌آیند با سخنان ضد برجامی ترامپ همداستان نشدند. این در حالی است که دفاعیه روحانی از ضرورت و ارزش‌های برجام با تأیید دولت‌های اروپایی و نیز رسانه‌های مطرح امریکایی روبه‌رو شد. اما سخنرانی امسال روحانی در سازمان ملل فراتر از بحث برجام حاوی نکاتی از سابقه تاریخی و تمدنی ایران بود که آن را در شمار نطق‌های ماندگار و تاریخی نشاند، نطقی که در آن تصویری از ایران معتدل، صلح طلب و منطق‌گرا و ضد افراط و خشونت ترسیم کرد. در واقع رئیس جمهوری ایران در خاک امریکا و از تریبون سازمان ملل متحد، سیاستمداران امریکایی را نزد افکارعمومی جهان در موضعی قرارداد تا همه دولت‌ها و ملت‌ها بدانند که برخی دولتمردان امریکا به تأمین منافع مشترک ملت‌ها پاینبدی ندارند و در راستای آن از بی‌عدالتی، قانون شکنی و دسیسه علیه دیگر ملت‌ها حتی همپیمانان خود دریغ نمی‌کنند.
اشارات بسیار ظریف به مسأله نجات یهودیان بابل توسط ایرانیان در چند هزار سال پیش و حمایت امروزین ایران از حقوق از دست رفته ملت فلسطین، نقطه اوج نگاه روحانی به مناسبات ایرانی‌ها با ملت‌های دیگر بود که وقتی با سخنان ٢٠٠٥رئیس جمهوری وقت ایران در مورد هولوکاست مقایسه کنیم که بخش اعظمی از مقامات کشورها مجمع عمومی را ترک کردند و به فراخوان حمایت از صهیونیزم پیوستند اهمیت و اثر این گفتار متمدنانه بیشتر مشخص می‌شود. مواجهه روحانی با ترامپ در تریبون سازمان ملل مواجهه منطق و تعصب بود. رئیس جمهوری ایران در این صحنه با موضع‌گیری فردی روبه‌رو شد که صرفاً با تکیه بر تفکر سلطه و اجبار می‌خواست مخاطبانش را مرعوب سازد. در برابر این حرکت رئیس جمهوری ایران از منطق جدال احسن بهره جست و ادبیاتی به دور از هیجان و تعصب و تخطئه را به کار بست. وقتی پشتوانه هر کلام و سخنی شناخت و تفکر و اندیشه مبتنی بر جهان بینی دینی و تفکر علمی باشد، برد و اثر آن رو به سوی آینده‌ای دارد که عبور زمان و تاریخ نیز آن را کهنه نمی‌کند بویژه از جانب شخصیت‌هایی که چشم و گوش جهانیان متوجه کلام آنهاست.
تفکر و گفتمان مبتنی بر اعتدال و تسامح نه تنها در قلمرو ملی که در عرصه بین‌المللی اثری معجزه آسا دارد اگر هدف اثر بخش بودن سخن باشد و موجب نمایش عظمت ملتی می‌شود که نماینده‌اش در جامعه جهانی برای برگزیدگان ملت‌ها و افکارعمومی جهان سخن می‌گوید و خود و ملت و تمدن و دین و و سیاست خود را به قضاوت جهانیان
وامی‌سپارد و این است تفاوت بین برآمدن و عظمت یک ملت و سرزمین و کشوری که چشم‌انداز اول قدرت منطقه شدن را دارد اول قدرت خرد ورزی و منطق و عقلانیت و اعتدال و جامعه جهانی و جهانیان را بر أساس مقررات و مسئولیت‌پذیری انسانی به مبارزه با جهل و فقر و خشونت و تروریسم و کسب فضیلت‌های انسانی و آسمانی دعوت می‌کند. کوتاه سخن آنکه روحانی در اجلاس اخیر نماینده و نماد تفکری شد که ایران و بلکه اسلام را مظهر وحدت ادیان و اقوام و همزیستی مسالمت‌آمیز معرفی می‌کند انگ و رنگ خشونت طلبی و افراطی گری را از چهره ایرانی‌ها و مسلمان می زداید
مقاله دکتر محمود محمدی سخنگوی پیشین وزارت خارجه در صفحه اول روزنامه ایران
