روایت تلخ از مرگ حنانه دختر ۱۰ ساله کرجی در زلزله تهران

حنانه دختر ۱۰ ساله کرجی که در زلزله چهارشنبه شب هنگام خارج شدن از ساختمان دچارایست قلبی شده بود ، پس از انتقال به بیمارستان تسلیم سرنوشت مرگباری شد.

حنانه یکی از دو جان باخته زلزله چهارشنبه است. او همراه با خانواده اش در کردان کرج هنگام خارج شدن از ساختمان به طرز عجیبی دچار حمله عصبی شد و پس از انتقال به بیمارستان جانش را از دست داد. پزشکان علت مرگ او را شوک عصبی اعلام کرده اند. پیکر این دختربچه صبح پنجشنبه در کردان تشییع و در امامزاده شاهزاده به خاک سپرده شد.

 

«زلزله به تهران و کرج هم رسید. چهارشنبه شب ساعت ١١:٢٧ ساکنان این مناطق یکی از دلهره آورترین لحظات را تجربه کردند. برای چند ثانیه زمین زیر پای تهرانی ها و کرجی ها لرزید و همین کافی بود تا مردم هراسان برای فرار از لرزش های بعدی و خرابی های احتمالی به خیابان ها بریزند. شدت زلزله ۵.۲ ریشتری که کانون آن در نزدیکی های ملارد اعلام شد، باعث شد تا علاوه بر تهران و کرج، ساکنان استان های قم، قزوین، مرکزی و گیلان هم آن را احساس کنند. علت این زمین لرزه فعالیت انتهای گسل اشتهارد اعلام شده است؛ فعالیتی که البته به دلیل قرارگیری در متراکم ترین منطقه جمعیتی کشور، بیش از ٢٠ میلیون نفر آن را احساس کردند. همین هم شد تا این زمین لرزه، چهارشنبه شب و نخستین دقایق پنجشنبه میلیون ها نفر را نگران کند. با این وجود ١١٧ مصدوم و ٢ کشته همه آن چیزی بود که از زلزله چهارشنبه شب به جا مانده است. حال هیچ کدام از مصدومان وخیم نیست و بیشتر آنها به صورت سرپایی درمان و مرخص شده اند. زنی ٧٠ ساله در تهران هنگام فرار فوت کرد و دختری ١٠ساله هم در استان البرز به دلیل شوک و استرس جانش را از دست داد. حنانه یکی از دو جان باخته زلزله چهارشنبه است. او همراه با خانواده اش در کردان کرج هنگام خارج شدن از ساختمان به طرز عجیبی دچار حمله عصبی شد و پس از انتقال به بیمارستان جانش را از دست داد. پزشکان علت مرگ او را شوک عصبی اعلام کرده اند. پیکر این دختربچه صبح پنجشنبه در کردان تشییع و در امامزاده شاهزاده به خاک سپرده شد.

آن چه در ادامه می خوانید، گفت وگوی با «محمد سمایی» عموی حنانه است.

حنانه چند سال داشت؟

حدود ١٠ سال. کلاس پنجم دبستان بود.

او فرزند چندم خانواده بود؟

حنانه دومین فرزند برادرم بود. آنها یک پسر به نام محمد دارند که حدودا ١٦ ساله است. حنانه دومین فرزند آنها بود و یک پسر ٥ ساله هم به نام محمدحسین دارند.

دقیقا برای او چه اتفاقی افتاد؟

برادرم برای من تعریف کرد، همه خانواده در پذیرایی منزل نشسته بودند که زلزله آمد. آنها با عجله از ساختمان خارج شدند. خانه آنها ویلایی است و به اندازه ٥ پله با سطح حیاط فاصله دارد. برادرم سعید با همه اعضای خانواده اش از پله ها به سرعت پایین آمدند. همان موقع حنانه شروع به جیغ و فریاد می کند. برادرم به تصور این که ترسیده است، سعی می کند او را آرام کند و به حنانه می گوید:«نترس بابا، چیزی نیست. زلزله بود که تمام شد.» بعد از چند دقیقه سعید به داخل خانه می رود تا لباس گرم بیاورد. چون هوای کردان خیلی سرد است. سعید وقتی به حیاط برمی گردد، می بیند که حنانه بی حال شده و مادرش او را در آغوش گرفته است. سعید چند بار او را صدا می زند، تکانش می دهد اما حنانه هیچ واکنشی نشان نمی دهد.

بعدش چه اتفاقی افتاد؟

حنانه فکش قفل شده بود. برادرم سریع او را با ماشین به درمانگاه کردان می برد. اقدامات اولیه برای او انجام می شود و او را با آمبولانس به بیمارستان هشتگرد منتقل می کنند. تیم درمانی آنجا نیم ساعتی روی او کار می کنند و اقدامات احیا را انجام می دهند اما حنانه دیگر برنگشت و همان جا پزشکان اعلام کردند که او فوت کرده است.

پزشکان علت مرگ را اعلام نکردند؟

به ما گفتند مرگ او بر اثر شوک و استرس بوده است. جنازه برای نمونه برداری در اختیار پزشکی قانونی قرار گرفت. البته ما با این موضوع موافق نبودیم اما با توجه به سن کم حنانه بر اساس قانون باید پزشکی قانونی به این موضوع ورود کند تا علت دقیق مرگ مشخص شود.

یعنی الان پیکر حنانه در اختیار پزشکی قانونی است؟

نه. پیکر حنانه را بعد از نمونه برداری به ما تحویل دادند. گواهی فوت و جواز دفن هم صادر شد. پنجشنبه هم مراسم تشییع جنازه و دفن را انجام دادیم. او را تشییع کردیم و در امامزاده شاهزاده کردان به خاک سپردیم. مراسم ختم هم روز شنبه در مسجد جامع کردان برگزار می شود. جمعیت زیادی هم برای مراسم تشییع جنازه آمده بودند. حالا نه این که چون برادرزاده من بود اما واقعیت این است که همه ساکنان کردان از این حادثه شوکه و ناراحت شدند. همان چهارشنبه شب تقریبا همه ساکنان کردان از این ماجرای تلخ باخبر شدند و برای عرض تسلیت به خانه برادرم رفتند. خب، به هر حال حادثه ناگوار و ناگهانی بود. بی اغراق مردم کردان شب یلدای غمگینی را سپری کردند. ما که خودمان اصلا حال و روز خوبی نداریم. هنوز برادرم در شوک این اتفاق است. همسر برادرم هم بی تابی می کند.

حنانه سابقه بیماری یا تشنج داشت؟

نه. این بچه سالم بود. حتی کادر درمانی بیمارستان هم این سوالات را از ما پرسیدند اما نه سابقه تشنج داشت و نه بیماری خاصی.

مشکلات روحی، استرس حاد یا تجربه تلخی از یک حادثه؟

هیچ کدام از اینها برای حنانه و خانواده اش پیش نیامده بود. حنانه کمی ظریف و حساس بود اما خیلی از دخترها این گونه هستند. به هر حال این رفتار ظرافت های دخترانه است اما تفاوت یا رفتاری که او را نسبت به بقیه دخترهای هم سن وسالش شاخص و متمایز کند در او وجود نداشت. همین مسأله هم باعث تعجب است. او دختر سالمی بود و هیچ سابقه ای هم از این بیماری ها نداشت. پزشکان به ما گفتند که او دچار شوک شدیدی شده است.

شاید موقع زلزله و هنگام خارج شدن از ساختمان، ترس و اضطراب خانواده به او هم منتقل شده است؟

به هر حال زلزله ترسناک است. همه ما از آن هراس داریم. نگران می شویم و به دنبال راه نجاتی از آوار و خرابی های احتمالی هستیم. استرس و ترس در چنین شرایطی طبیعی است. خانواده سعید هم مثل میلیون ها نفر در کرج و تهران به سرعت از خانه خارج شدند اما این که چرا این اتفاق برای حنانه افتاد را نمی دانم. به هر حال تقدیر این گونه بوده است.

در این زلزله به جز حنانه، برای افراد دیگری از ساکنان کردان و روستاهای اطراف حادثه ای رخ داد؟

تا جایی که به من اطلاع داده اند، در زلزله چهارشنبه شب به هیچ کس در کردان آسیبی وارد نشده است. هیچ مصدوم یا تلفاتی نداشته و جایی هم خراب نشده است. من رئیس شورای کردان هستم. به هر حال اگر آسیب مالی هم به بار می آمد، من از آن مطلع می شدم.

وقتی زلزله آمد، شما کجا بودید؟

ما در خانه بودیم. وقتی زمین لرزید، ما هم مثل بقیه برای احتیاط از خانه خارج شدیم. همه ساکنان کردان هم همین کار را کرده بودند. گله به گله دور هم جمع شده بودند. عده ای هم داخل ماشین ها. مردم کردان تقریبا تا صبح بیدار بودند. این جا با توجه به نزدیکی به کانون زلزله لرزش شدیدی احساس شد. معابر عمومی و خودروها جایی بود که بیشتر مردم به آن پناه برده بودند.

زلزله مشکل خاصی برای کردان ایجاد نکرد؟

مشکل خاصی که نه. بیشتر مردم را نگران و هراسان کرد. برای دقایقی برق قسمت کوچکی از کردان قطع شد که با تلاش نیروهای اداره برق خیلی سریع مشکل برطرف شد. به علت تماس های زیاد هم تلفن های همراه برای دقایقی دچار اختلال شد اما مشکل دیگری وجود نداشت. مهم ترین چیزی که در این حادثه مشهود بود، نگرانی، دلهره و ترس مردم بود. ترس از زلزله مهیب تهران که خیلی وقت است درباره آن صحبت می شود. به همین دلیل هم معتقدم باید برای کاهش این نگرانی که بیشتر جنبه روانی پیدا کرده بود، نیروهای امدادی حضور پررنگ تری در مناطق می داشتند.

یعنی نیروهای امدادی در کردان و مناطق اطراف در این زلزله خوب عمل کردند؟

من از میزان آمادگی نیروهای امدادی برای مواجهه با این حوادث اطلاع چندانی ندارم. به لطف خدا مشکل خاص هم پیش نیامد تا میزان آمادگی را بسنجیم و شاخصی برای قضاوت داشته باشیم. منظور من درخصوص این زلزله بیشتر روی جنبه روانی مردم بود. به هر حال مردم ترسیده بودند و تردد خودرو های امدادی حتی به صورت نمادین هم می تواند در این شرایط به کاهش دلهره و اضطراب شهروندان کمک می کند.

«سخت رویی» در حوادث

برای ریشه یابی بروز این گونه از حوادث، جدا از پیش زمینه ها نباید تاثیر عوامل محیطی را دست کم بگیریم. در واقع در جامع بحران ستیزی که آمار حوادثی مثل آتش سوزی، زلزله و تصادفات بالاست و سالانه بیش از ٥٣٥ هزار مراجعه کننده ناشی از خشونت و نزاع به پزشکی قانونی داریم، آمادگی روحی و روانی برای مقابله با این قبیل از حوادث بسیار مهم است. در واقع آشنایی و مانور می تواند پیش آمادگی ذهنی را برای مقابله با این حوادث به وجود در افراد به خصوص کودکان ایجاد کند. این ها را «مجید صفاری نیا» به «شهروند» می گوید. به گفته این روانشناس قدرت مقابله با حوادث و مدیریت استرس ناشی از این حوادث به سرسختی روانشناختیhardiness تعبیر می شود:«سخت رویی یعنی آمادگی لازم برای مواجه و مقابله با حوادث. بر این اساس هر چه فرد به سمت سخت رویی پرورش پیدا کند، به حوادث و ناملایمات واکنش های شدید نشان نمی دهد.»این روانشناس در توضیح بیشتر این متغیر تربیتی می گوید:«جدا از زمینه ارثی در سخت رویی، تربیت والدین و نظام های آموزشی در این زمینه نقش بسیار مهمی دارد. دادن استقلال به فرزندان، مسئولیت پذیر کردن آنها، دوری از نازپروری، برطرف کردن همه نیازها، دوری از سرویس دادن های بی مورد و همه جانبه به کودکان باعث می شود که متغیر سخت رویی در کودکان رشد پیدا کند.»این روانشناس همچنین به نظریه مایه کوبی استرس در کودکان اشاره می کند و دراین باره توضیح می دهد:«وقتی کودکان در معرض استرس های حوادث کوچک و قابل کنترل قرار بگیرند، در درازمدت و به مرور زمان می توانند خودشان را برای رویارویی با فشارهای عصبی بزرگ تر آماده کنند. به همین دلیل هم توصیه می شود که والدین فرزندانشان را با واقعیت های خشن زندگی آشنا کنند تا در دوران حوادث بتوانند خودشان را مدیریت کنند.»